فراغت در اصطلاح و عرف جامعه ما به زمان‌هایی اطلاق می‌شود که افراد صرف نظر از در نظر گرفتن سن آن‌ها، کار ضروری برای انجام دادن ندارند.

تشخیص این اوقات خود نیز امر بسیار مهمی است؛ گاهی افراد دچار روزمرگی می‌شوند و بدین سبب، غافل از تشخیص اوقات فراغت هستند و اینجا سؤال مهمی در خصوص ابعاد وجود کار ضروری پیش می‌آید.

می‌توانیم سؤال کنیم تا چه اندازه از کارهایی که در روز انجام می‌دهیم، ضروری هستند؛ یعنی علاوه بر ساعاتی که طبق قانون موظف به کار هستیم، بقیه ساعات روز کدام یک از کارهایی که انجام می‌دهیم، ضرورت دارد.

درباره دانش‌آموزان و دانشجویان می‌توان این سؤال را مطرح کرد که آن‌ها غیر از ساعات موظف کلاس، چه کارهایی انجام می‌دهند؛ کدام یک از کارهایی که انجام می‌دهند، ضروری و کدام یک به درخواست خود و به خواست والدین آن‌هاست و در این چرخه کدام ضروری به نظر می‌آید.

برای اینکه این پرسش را پاسخ گوییم، باید بررسی کنیم که اوقات فراغت بر اساس چه مؤلفه‌هایی باید ساماندهی شود؛ اولویت‌ها، امکانات موجود، مشورت و نیازها مؤلفه‌هایی هستند که افراد در چیدمان برنامه برای اوقات فراغت باید در نظر بگیرند.

نکته‌ای که در این خصوص باید مورد توجه قرار گیرد، این است که هر قدر بی‌برنامگی در اوقات فراغت می‌تواند آسیب جدی برای ما به وجود بیاورد، چیدمان برنامه‌ای به موازات زمان کاری نیز می‌تواند سبب ایجاد آسیب برای افراد شود؛ این مهم را می‌توان در مثالی به نیکی دریافت.

اینکه دانش‌آموزی در اوقات فراغت تابستان طبق میل والدین و نه برحسب نیاز به کلاس‌های آموزشی، کمکی، ریاضی، زبان خارجی یا حتی خواندن دروس سال بعد مجبور شود، نتیجه مطلوبی نخواهد داشت.

چنین است درباره کلاس‌های ورزشی با عنوان‌های مختلف برای یک نوجوان که هم‌زمان به دوره‌های شنا و والیبال یا اسکیت و کشتی و … مشغول می‌شود؛ باید توجه داشت که برنامه‌ریزی برای فرزندان و همچنین شخص ما نیاز به مشورت دارد.

دانش‌آموزی که در اوقات فراغت تابستان خود مشغول چنین برنامه‌های محکم و سخت آموزشی باشد، آیا آمادگی برای آغاز رسمی مدرسه دارد یا تا این حد، کلاس‌های آموزشی و درسی برای او ضروری است؟

برای برنامه‌ریزی اوقات فراغت خوب است علاوه بر مشورت، به امکانات موجود و استعداد فرد توجه شود یا مؤلفه‌ای که توجه به آن برای داشتن برنامه‌ای خوب برای اوقات فراغت ضروری به نظر می‌رسد.

شاید نیاز روحی و روانی ما بیش از نیاز جسمی باشد؛ به‌عنوان مثال، استراحت در اوقات فراغت کوتاه‌مدت می‌تواند سبب بازگشت انرژی جسمانی شود، اما اگر این زمان را برای پرداختن به جمع‌های خانوادگی و دوستانه همچون خواندن کتاب در جمع، تماشای فیلم مناسب و مورد علاقه با دوستان و خانواده، حضور در طبیعت و برای کودکان و نوجوانان پرداختن به بازی‌های فکری و حضور در دل طبیعت و انجام بازی‌های مفرح مصروف داریم، آرامش روحی و جسمی ما تأمین می‌شود.

مردم بیشتر ترجیح می‌دهند که اوقات فراغت خود را صرف سرگرمی و برنامه‌های مفرح سازند؛ این انتخاب به فرهنگ افراد بستگی دارد و چیدمان برنامه برای اوقات فراغت نشانگر سطح فکری افراد خواهد بود.

آنچه برای ساماندهی اوقات فراغت ضرورت دارد، وجود برنامه‌ای با توجه به اولویت‌ها و نیازهای افراد است و نباید به اموری پرداخته شود که موجب آزار روانی و اضطراب‌آور باشد؛ بنابراین مشورت در این خصوص لازم به نظر می‌آید.

انتهای پیام/م