- چهارشنبه 2 خرداد 1397 - 16:19
- کد خبر : 644
- مشاهده : 1432 بازدید
- پیشخوان » فرهنگی » یادداشت های خصوصی
از آن سالها که مردم دماوند شبهای بلند و سرد زمستان را با شو نشینیها و شوچرههایش همراه با قصهها و بیان سرگذشتها به دور کرسیهای گرم سر میکردند، زمان زیادی نمیگذرد.
به گزارش نشریه فرهنگی – اجتماعی دماوندم آرزوست، از آن سالها که مردم دماوند شبهای بلند و سرد زمستان را با شو نشینیها و شوچرههایش همراه با قصهها و بیان سرگذشتها به دور کرسیهای گرم سر میکردند، زمان زیادی نمیگذرد.
از حدود ۴۰ -۵۰ سال پیش به این طرف کم کم آن شب نشینیها و آن قصه گفتنها از رونق افتاد و رو به زوال نهاد؛ همچنین قصهگویی در خانوادهها آنگونه که پدربزرگ یا مادربزرگ – پدر یا مادر برای افراد خانواده قصه تعریف میکردند و حتی بچهها برای همدیگر قصه میگفتند، کم کم به فراموشی سپرده شد و میتوان گفت اینگونه قصهگوییها نیز دیگر وجود ندارد.
اکنون دیگر بچهها و حتی جدهایمان با قصهها و قصهگویی آشنا نیستند، دنیای قصهها برایشان ناشناخته است و شاید بپرسیم «چه شد؟»؛ چه قصهها به فراموشی رفتند و پاسخ این سؤال را میتوان در عوامل مختلفی جستوجو کرد؛ به طور کلی، اما به نظر میرسد، تغییراتی که نسبت به گذشتهها در وضع زندگی مردم از نظر کار و اقتصاد به وجود آمد، میتوان عوامل مهم و حتی اصلی، در پاسخ به این سؤال به شمار آید.
در این نوشتار قصه آن نیست که به عوامل گوناگون و پاسخ کامل به سؤال مورد نظر پرداخته شود، اما با توجه به اهمیت زیاد «قصهها» و قصهگویی و حتی ضرورت آنها به روشهای تازه و نو متناسب با شرایط کنونی – مطالبی مطرح میشود؛ به آن امید که زمینه بحث و بررسیهای لازم را فراهم آورد و در گویش دماوند به قصه یا داستان «آوسونک» گفته میشود.
با توجه به تفاوت تلفظ در مناطق مختلف دماوند – اوسنوک، اوسونک و آستونک نیز گفته میشود که همان آوسنه یا افسانه است؛ با توجه به اهمیتی که همین «آسونکها» در زنده نگهداشتن و هویت تاریخی شهرمان و نیز در حفظ و گسترش گویش دماوند دارند، چنین ایجاب میکند که آنها را از خواب چندین سالهشان بیدار کنیم.
به احتمال زیاد فواید و اهمیت قصهها و قصهگویی بر کسی پوشیده نیست که در اینجا به طور مختصر به چندین مورد اشاره می شود؛ قصه و قصهگویی برای کودکان و نوجوانان از این نظر که در پرورش ذهن موثر واقع میشود، از اهمیت قابل توجهی برخوردار است.
«قصهگویی» میتواند عنوان شیوههای مؤثر در روی آوردن کودکان و نوجوانان به کتاب و مطالعه مورد استفاده قرار گیرد؛ با استفاده از قصهگویی و به کارگیری روشهای مناسب میتوان به حفظ و گسترش گویش دماوند مبادرت ورزید؛ درباره اهمیت قصهها میتوان به موارد دیگری نیز پرداخت که البته نوشتاری دیگری را میطلبد و صفحاتی را در بر خواهد گرفت، اما اگر تنها همان روی آوردن به کتاب و مطالعه را در نظر بگیریم، ضرورت رواج قصهگویی را آشکار میسازد.
اگر میپذیریم که قصه و قصهگویی در روی آوردن به کتاب و مطالعه تأثیر بهسزا دارد و این روی آوردن میتواند سرانه مطالعه را به طور مستمر در شهرمان بالا ببرد، آن وقت ممکن است که بپرسیم؛ اکنون چه کنیم؟
اگرچه میدانیم امروز و در شرایط اجتماعی موجود، قصهگویی به شیوه گذشته تقریباً امکانپذیر نیست؛ اما نباید قصهها را به دیار فراموشی بسپاریم و باید قصهها را زنده کنیم تا از خواب چندین ساله بیدار شوند و قصهگویی به روشهای متناسب با شرایط کنونی، رواج یابد؛ این روشها وجود دارند و اکنون در جوامعی با استفاده از روشهای موجود قصهگویی انجام میپذیرد.
محمدجواد حاجیآخوندی
انتهای پیام/س
نظرات